แผนที่แหล่งกำเนิดชา

หมู่บ้านป่าเหมี้ยง จังหวัดลำปาง ชาวบ้านป่าเหมี้ยงอาศัยอยู่ท่ามกลางผืนป่าและดำรงชีวิตอย่างกลมกลืนกับธรรมชาติมาหลายชั่วอายุคน ชุมชนแห่งนี้มีรากเหง้ามาจากวัฒนธรรมไทลื้อที่ผูกพันแน่นแฟ้นกับป่าไม้ ถ่ายทอดเอกลักษณ์ผ่านงานทอผ้าเฉพาะถิ่น อาหารพื้นบ้าน และ “เหมี้ยง” ที่ทำจากการหมักใบชาอันเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่น ไม่นานมานี้เองที่ชุมชนป่าเหมี้ยงได้เริ่มหันมาทำชาเพื่อการดื่ม และ Monsoon Tea Company รู้สึกภาคภูมิใจที่ได้ร่วมมือกับชุมชนนี้ในการสืบสานวิถีชีวิตที่เป็นมิตรกับป่าและเป็นเอกลักษณ์เฉพาะถิ่น

บนที่สูงแห่งอำเภอแม่สรวย จังหวัดเชียงราย เราร่วมงานกับชุมชนชาวอาข่าที่อาศัยอยู่ท่ามกลางป่าชาอัสสัมอายุกว่าร้อยปี ที่นี่ต้นชาขึ้นเคียงคู่ไปกับกาแฟ ซึ่งเป็นอีกหนึ่งพืชสำคัญของชุมชน ชุมชนแห่งนี้มีความเชี่ยวชาญด้านชาไวท์ที ผลิตชาในรูปแบบเฉพาะตัวที่โดดเด่นและแตกต่าง เหมาะทั้งสำหรับการดื่มแบบเพียว ๆ และการนำไปผสมกลิ่นรสอื่น ๆ ได้อย่างลงตัว

ดอยวาวีขึ้นชื่อว่าเป็นแหล่งชาเก่าแก่ที่มีมรดกทางวัฒนธรรมและการเพาะปลูกสืบต่อกันมายาวนาน กว่า 100 ปีมาแล้วที่ชุมชนแห่งนี้ปลูกและดูแลต้นชาอัสสัมและชาจีนคุณภาพสูงอย่างพิถีพิถัน ที่นี่เป็นชุมชนไทยเชื้อสายจีนจากมณฑลยูนนาน ซึ่งขึ้นชื่อด้านภูมิปัญญาการทำชาโพ๋วเอ๋อร์ (Pu’er) อันเลื่องชื่อ ทั้งชาหมักและชาอัดแท่ง ทุกขั้นตอนยังคงรักษาวิถีดั้งเดิม เพื่อส่งต่อรสชาติและกลิ่นหอมที่เป็นเอกลักษณ์จากรุ่นสู่รุ่น ชาจากดอยวาวีจึงไม่เพียงเป็นผลผลิตทางการเกษตร แต่ยังเป็นเรื่องราวของวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ที่สืบทอดมาหลายชั่วอายุคน

จากไร่พืชเชิงเดี่ยวสู่ผืนป่า โดยไม่กระทบต่อการผลิตชา! นี่คือเจตนารมณ์ของโครงการแม่สลองของเรา ซึ่งเริ่มต้นขึ้นในปี 2024

ด้วยความช่วยเหลือของเพื่อนของเราในพื้นที่ เราได้รับโอกาสในการเช่าไร่ชาที่มีอยู่เดิมระยะยาวในพื้นที่ปลูกชาชื่อดังของดอยแม่สลอง โดยมีเป้าหมายเพื่อฟื้นฟูผืนป่าให้กลับมาอุดมสมบูรณ์อีกครั้ง ควบคู่ไปกับการรักษาการผลิตชาให้ดำเนินต่อไป

นี่คือโครงการปลูกป่าทดแทนอย่างจริงจังครั้งแรกของเรา ที่ตั้งการพิสูจน์ให้เห็นว่า เราไม่เพียงแค่สามารถปลูกชาในป่าธรรมชาติเท่านั้น แต่ยังสามารถสร้างพื้นที่ที่มีความหลากหลายทางชีวภาพในไร่ชาแบบดั้งเดิมไปพร้อมกัน

ในพื้นที่แห่งนี้ เราได้ร่วมมือกับชุมชนท้องถิ่น ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในภูมิภาค และหน่วยงานภาครัฐ เพื่อให้มั่นใจว่าเราจะสร้างกระบวนการที่ยั่งยืน ใช้งานได้จริง และสามารถขยายผลไปยังพื้นที่อื่นๆ ที่คล้ายคลึงกันได้ต่อไป

นี่คือพื้นที่แรกที่เราเริ่มดำเนินงานมาตั้งแต่ปี 2012 และเป็นแหล่งผลิตหลักของ “ชาที่เป็นมิตรกับป่า” โดยเราทำงานร่วมกับชุมชนชาวลาหู่ในท้องถิ่น ในการรักษาผืนป่าไปพร้อม ๆ กับการช่วยให้ชาวบ้านมีรายได้เพิ่มขึ้นจากการเก็บเกี่ยวและผลิตชา

เรื่องราวของเราที่นี่เริ่มต้นขึ้นเมื่อคุณ Kenneth ผู้ก่อตั้งมอนซูน ที ได้พบกับคุณจอห์น เพื่อนสนิทของเรา ครอบครัวของคุณจอห์นมีความเป็นมาอันยาวนานและความผูกพันลึกซึ้งกับชุมชนบนดอย ที่รู้จักกันในชื่อ “ดอยปู่หมื่น” ในช่วงแรก เราต่างช่วยกันเก็บชาบนดอยและขนส่งไปยังเมืองใกล้เคียง ที่ซึ่งคุณจอห์นมีโรงงานผลิตชาดำเป็นหลักอยู่

จนกระทั่งปี 2024 เราได้ย้ายเครื่องจักรขึ้นไปบนดอย เพื่อให้สามารถผลิตชาได้ใกล้กับแหล่งกำเนิดมากที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้

หมู่บ้านกะเหรี่ยงที่ตั้งอยู่ในพื้นที่ภูเขาห่างไกล ซึ่งไม่มีสัญญาณโทรศัพท์มือถือและถนนลาดยาง เป็นจุดที่เราได้ไปพบด้วยตัวเองเมื่อปี 2014 การติดต่อครั้งแรกเกิดขึ้นผ่านดารา ผู้ผลิตชาของเรา หลังจากที่เราเดินทางไปยังพื้นที่นั้นและได้เห็นวิธีการปลูกชาที่น่าสนใจ คือการปลูกชาอย่างกลมกลืนกับธรรมชาติ เราจึงเริ่มเก็บใบชาและขนส่งไปยังโรงงานของดารา ซึ่งเธอได้ผลิตชาชั้นยอดที่มีชื่อว่า “อู่หลงกะเหรี่ยง” ซึ่งเป็นชาชนิดเดียวที่เราผลิตในพื้นที่นี้ อย่างไรก็ตาม เราหวังเป็นอย่างยิ่งว่าจะได้ร่วมมือกับชุมชนในพื้นที่ต่อไป เพื่อพัฒนาการผลิตชาขาวในท้องถิ่นในอนาคตอันใกล้นี้

ที่นี่เราทำงานอย่างใกล้ชิดกับกลุ่มสตรีที่มีความสามารถ นำโดยคุณดารา ผู้เชี่ยวชาญเรื่องชา ความสัมพันธ์ของเราเริ่มขึ้นในปี 2014 เมื่อคุณ Kenneth ผู้ก่อตั้ง เดินทางลงพื้นที่เพื่อพบปะผู้ผลิตชาและสำรวจชาในท้องถิ่น

คุณดาราเป็นพันธมิตรที่ไม่เพียงแต่สามารถผลิตชาคุณภาพเยี่ยมได้เท่านั้น แต่ยังเป็นเจ้าของที่ดินผืนใหญ่ในป่า ซึ่งมีชาที่เติบโตอย่างกลมกลืนกับธรรมชาติ คุณดาราเองก็เริ่มปลูกชาจากสวนชาแบบดั้งเดิมขนาดเล็กใกล้บ้าน แต่ด้วยความร่วมมือร่วมใจของทุกภาคส่วน ทำให้เรามั่นใจได้ว่าชุมชนสามารถสร้างรายได้เพิ่มขึ้นจากการผลิตชาที่ “เป็นมิตรกับป่า” แทน

หมู่บ้านกะเหรี่ยงเล็ก ๆ ตั้งอยู่ในพื้นที่ภูเขาห่างไกล ไม่มีทั้งสัญญาณโทรศัพท์มือถือหรือถนนลาดยาง นี่เป็นพื้นที่ที่เราไปพบในปี 2014 ผ่านการแนะนำของคุณดารา ผู้ผลิตชาของเรา หลังจากที่เราเดินทางลงพื้นที่และได้เห็นเห็นวิถีการเติบโตของชาที่ผสานเข้ากับธรรมชาติอย่างงดงาม เราจึงเริ่มเก็บยอดชาและส่งไปยังโรงงานของคุณดารา จนได้เป็นชากะเหรี่ยงอู่หลงอันยอดเยี่ยม

ปัจจุบันนี่คือชาชนิดเดียวที่เราผลิตจากพื้นที่แห่งนี้ แต่เรามีความตั้งใจที่จะต่อยอดความร่วมมือกับชุมชนในท้องที่ เพื่อผลิตชาขาวในอนาคตอันใกล้